ШИЗОФРЕНИЯ ӨМІРГЕ ҚАЛАЙ ӘСЕР ЕТЕДІ?
Есіңізде болсын, шизофрениямен ауыратын адамдарға уақыт қажет — кішігірім болса да, қол жеткізуге болатын мақсаттарға назар аударыңыз. Қарапайым сөйлеңіз және әңгімелесіңіз - дұрыс тұжырымдау өте маңызды.
Барлық науқастарда шизофрения әртүрлі жолдармен жүреді. Клиникалық көріністер мен симптомдардың ауырлығы құбылып отыруы мүмкін, бірақ олар әрдайым адамның жеке өміріне, сондай-ақ оның отбасы мен достарына теріс әсер етеді. Шизофрениямен ауыратындарда мықты қарым-қатынасты ұстап тұру сирек кездеседі. Мұндай пациенттердің туыстары мен жақындары үшін олар қалай көмектесе алатындығы туралы мәлімет бар ақпараттық ресурстар бар. Қолдау өте маңызды екенін есте ұстаған жөн. Көмек көрсетуге дайын болу үшін шизофренияның адамның жеке өміріне қалай әсер ететінін түсіну керек. Толық мәліметтер төменде берілген.
Жұмысының бұзылуы
Шизофрениямен ауыратын адамға эмоцияларды білдіру және күнделікті өмірде нәтижелі әрекет ету қиынға соғуы мүмкін. Мимика, сөйлеу және ишараның айқындылығы төмендейді. Елестеулермен немесе сандырақ идеялармен байланысты үрейлену қатты стрессті тудыруы және әлеуметтік өзара қарым-қатынасқа әсер етуі мүмкін. Науқастар көбінесе ұялу немесе кінәлі болу сезімін сезінеді, бұл тіпті ең жақын достарымен немесе отбасымен қарым-қатынасқа кері әсерін тигізеді. Шизофрениямен ауыратын пациенттердің туыстары қарым-қатынас өте маңызды екенін есте ұстауы керек. Ағасы шизофрениямен ауырған әйел оның мінез-құлқы мен сөздеріне сабырлы қарағанда, тұрмыстық мәселелерді талқылағанда оның өзін еркін сезінетінін түсіндірді.
Шизофрениямен ауыратын адамға эмоцияларды білдіру және күнделікті өмірде нәтижелі әрекет ету қиынға соғуы мүмкін. Мимика, сөйлеу және ишараның айқындылығы төмендейді. Елестеулермен немесе сандырақ идеялармен байланысты үрейлену қатты стрессті тудыруы және әлеуметтік өзара қарым-қатынасқа әсер етуі мүмкін. Науқастар көбінесе ұялу немесе кінәлі болу сезімін сезінеді, бұл тіпті ең жақын достарымен немесе отбасымен қарым-қатынасқа кері әсерін тигізеді. Шизофрениямен ауыратын пациенттердің туыстары қарым-қатынас өте маңызды екенін есте ұстауы керек. Ағасы шизофрениямен ауырған әйел оның мінез-құлқы мен сөздеріне сабырлы қарағанда, тұрмыстық мәселелерді талқылағанда оның өзін еркін сезінетінін түсіндірді.
Әлеуметтік оқшаулану
Шизофрения симптомдары науқастардың қасында жүргендер үшін түсініксіз немесе қауіпті болып көрінуі мүмкін. Бұл "шизофрения" диагнозының оқшаулану мен қарым-қатынастың синониміне айналуына әкеледі. Өкінішке орай, диагнозға байланысты стигматизация әлі де өте күшті және бұл пациенттердің әлеуметтік өмірге ену қабілетіне айтарлықтай әсер етеді. Жақын адамның ауруын түсіну азап әкеледі, сондықтан шизофрениямен ауыратын пациенттердің туыстары жиі ашуланады, жағдайға тым сыни қарайды және өте алаңдайды. Мұндай жай-күйлерді көбінесе эмоционалды экспрессивтіліктің жоғарылауы деп атайды. Шизофрениямен ауыратын науқастар өте сезімтал және сыртқы стимулдарға өте көңіл қойып қарайтынын есте ұстаған жөн. Эмоционалды экспрессивтіліктің жоғарылауы жаңа психоздық көріністің дамуына немесе ауруханаға жатқызуға әкелуі мүмкін. Дегенмен, науқастармен қарым-қатынас жасауға болады. Шизофрениямен ауыратын пациенттердің көпшілігі тұлғааралық қарым-қатынасты күнделікті кестенің міндетті тармақтарының бірі ретінде жасауға болады деп санайды. Бұл жай ғана үйден шығу немесе кафеге бару, арнайы онлайн қауымдастық форумында немесе әлеуметтік желідегі топта сөйлесу болуы мүмкін.
Шизофрения симптомдары науқастардың қасында жүргендер үшін түсініксіз немесе қауіпті болып көрінуі мүмкін. Бұл "шизофрения" диагнозының оқшаулану мен қарым-қатынастың синониміне айналуына әкеледі. Өкінішке орай, диагнозға байланысты стигматизация әлі де өте күшті және бұл пациенттердің әлеуметтік өмірге ену қабілетіне айтарлықтай әсер етеді. Жақын адамның ауруын түсіну азап әкеледі, сондықтан шизофрениямен ауыратын пациенттердің туыстары жиі ашуланады, жағдайға тым сыни қарайды және өте алаңдайды. Мұндай жай-күйлерді көбінесе эмоционалды экспрессивтіліктің жоғарылауы деп атайды. Шизофрениямен ауыратын науқастар өте сезімтал және сыртқы стимулдарға өте көңіл қойып қарайтынын есте ұстаған жөн. Эмоционалды экспрессивтіліктің жоғарылауы жаңа психоздық көріністің дамуына немесе ауруханаға жатқызуға әкелуі мүмкін. Дегенмен, науқастармен қарым-қатынас жасауға болады. Шизофрениямен ауыратын пациенттердің көпшілігі тұлғааралық қарым-қатынасты күнделікті кестенің міндетті тармақтарының бірі ретінде жасауға болады деп санайды. Бұл жай ғана үйден шығу немесе кафеге бару, арнайы онлайн қауымдастық форумында немесе әлеуметтік желідегі топта сөйлесу болуы мүмкін.
Мотивацияның болмауы
Жағымсыз симптомдар салдарынан шизофрениямен ауыратын науқастардың көпшілігі жеке өмірге, жұмысқа немесе оқуға деген қызығушылығын жоғалтады. Көптеген науқастар тапсырмаларға назар аударуда қиындықтарға тап болады, энергия мен мотивация болмайды. Оларға әдеттегі әрекеттерді орындау қиын болуы мүмкін. Мұндай пациенттер симптомдардың қаншалықты айқын болуына байланысты жұмыс қабілеттілігін толығымен жоғалтуы мүмкін. Тапсырмаларды орындаудағы қиындықтарды ескере отырып, шизофрениямен ауыратын пациенттерде өзін-өзі бағалаудың төмендігі және кемшілік сезімі жиі кездеседі. Сондықтан олардың өмірінің жағымды жақтарына назар аудару өте маңызды. Кішігірім болса да нақты мақсаттар қою керек, жұмыс таңдау керек немесе қуаныш немесе қанағат сезімін тудыратын дағдыларды игеру керек. Мысалы, науқастардың бірі штаттан тыс маман болып жұмысқа орналасқанын айтты. Жобаны тапсырудың нақты мерзімдері оған зейін қоюға көмектесті, бірақ егер ол өзін нашар сезінсе, орнынан тұрып, жұмыстан кете береді.
Шизофрениямен ауыратын науқастар, сондай-ақ олардың жақындары бұл ауру туралы сенімді фактілерді білуі керек. Ақпараттың сенімді көздерін пайдалану және шындықты жалғаннан ажырату маңызды. Шизофренияның белгілері мен симптомдары туралы және осы аурумен ауыратын басқа адамдарға қалай көмектесу керектігі туралы көбірек біліңіз.
Жағымсыз симптомдар салдарынан шизофрениямен ауыратын науқастардың көпшілігі жеке өмірге, жұмысқа немесе оқуға деген қызығушылығын жоғалтады. Көптеген науқастар тапсырмаларға назар аударуда қиындықтарға тап болады, энергия мен мотивация болмайды. Оларға әдеттегі әрекеттерді орындау қиын болуы мүмкін. Мұндай пациенттер симптомдардың қаншалықты айқын болуына байланысты жұмыс қабілеттілігін толығымен жоғалтуы мүмкін. Тапсырмаларды орындаудағы қиындықтарды ескере отырып, шизофрениямен ауыратын пациенттерде өзін-өзі бағалаудың төмендігі және кемшілік сезімі жиі кездеседі. Сондықтан олардың өмірінің жағымды жақтарына назар аудару өте маңызды. Кішігірім болса да нақты мақсаттар қою керек, жұмыс таңдау керек немесе қуаныш немесе қанағат сезімін тудыратын дағдыларды игеру керек. Мысалы, науқастардың бірі штаттан тыс маман болып жұмысқа орналасқанын айтты. Жобаны тапсырудың нақты мерзімдері оған зейін қоюға көмектесті, бірақ егер ол өзін нашар сезінсе, орнынан тұрып, жұмыстан кете береді.
Шизофрениямен ауыратын науқастар, сондай-ақ олардың жақындары бұл ауру туралы сенімді фактілерді білуі керек. Ақпараттың сенімді көздерін пайдалану және шындықты жалғаннан ажырату маңызды. Шизофренияның белгілері мен симптомдары туралы және осы аурумен ауыратын басқа адамдарға қалай көмектесу керектігі туралы көбірек біліңіз.