Шизофрения 100 адамның шамамен 1-де диагностикаланады. Ауру сирек деп саналмайды. Әдетте шизофренияның алғашқы симптомдары 15-30 жаста пайда болады. Алайда, көптеген пациенттер жедел психоз дамығанға дейін өздерінің ауру екендіктерін білмейді.

Шизофрениямен ауыратын адамдарды әдебиетте және бұқаралық ақпарат құралдарында көрсететіндіктен, оларды тұрақсыз және қауіпті деп санайды. Алайда, олардың көпшілігі қатыгездікке бейім емес. Керісінше, мұндай адамдар өздерінің оғаш мінез-құлқы және басқаларда қорқыныш
тудыратындығы салдарынан жиі зорлық-зомбылыққа ұшырайды. Әрине, ерекшеліктер де бар. Емделусіз қалған, шизофрениямен ауыратын адамдар уақыт өте келе қатыгез болуы мүмкін, ал алкоголь мен психоактивті заттарды шамадан тыс қолдану барынша агрессивті мінез-құлыққа себеп
болуы мүмкін.

Шизофренияның дамуында тұқым қуалаушылық (яғни ген) маңызды рөл атқарады, бұл ретте жақын туыстарының арасында бұл ауру жиі кездеседі. Алайда, бірұрықты егіздердің зерттеулері көрсеткендей, ген - жалпы көріністің азғантай бөлігі ғана. Біз шизофренияның қалай дамитынын нақты білмесек те, бүгінгі күні бұл аурудың себебі тұқым қуалаушылық пен стресс, гормоналды өзгерістер және психоактивті заттарды шамадан тыс қолдану сияқты басқа факторлардың арасындағы күрделі өзара әрекеттесуде екені белгілі болды.

ХХ ғасырдың көп бөлігінде шизофрения дұрыс тәрбие бермеудің нәтижесі деп есептелді.
Жасөспірімдерде шизофренияға балалық шақта жанын жаралаған уайымдар әкеледі деген ұдайы пікір болды. Әсіресе аналарға айрықша кінә тағылды. Бұл теория пациенттерге де, олардың туыстарына да зиян келтіріп, әлеуметтік стигматизацияны күшейтті.
Мұндай түсініктер өзін кінәлі сезінуді тудырды және бұл ауруды шынымен түсінуге кедергі келтірді. Балалық шақтағы қатал тәрбиені қауіп факторы деп санауға болғанымен, шизофренияның дамуымен тікелей байланыстың дәлелі жоқ.

Шизофрениямен ауыратын адамдарда елестеулер мен сандырақ идеялар жиі туындайды. Алайда, бұл аурудың жалғыз симптомдары емес. Басқа симптомдарға мотивацияның болмауы, жүйесіз сөйлеу және эмоцияны білдіру қабілетінің төмендеуі жатады. Бұл шатасу, бәлкім, елестеулер әлдеқайда айқынырақ білінетіндігімен және бұрын-соңды мұндайды көрмеген адамдарға күшті әсер қалдыратындығымен түсіндіріледі.

Алғашқы психозға қарсы препараттар ұйқышылдық пен айқын сылбырлықты тудыратын белгілі бір жағымсыз әсерлерді тудырды. Бұл психозға қарсы препараттар "үлкен" транквилизаторлар деп қате аталды (латын тілінен аударғанда tranquillo – "тыныштандыру"), оның үстіне бұл термин әлі күнге дейін пайдаланылады, бұл шатасуға әкеледі. Қазіргі заманғы дәрілік препараттардың пайда болуымен мұндай жағымсыз әсерлердің айқындылығы айтарлықтай төмендеді. Қазіргі уақытта қолданылатын психозға қарсы препараттар барған сайын спецификалық болып барады және таңдамалы әсерге ие.

Шизофрениямен ауыратын адамдар клиникада ұзақ уақыт емделуі керек деген қате түсінік кең тарады, бұған бірінші кезекте БАҚ ықпал етті. Шын мәнінде, терапия саласындағы жетістіктердің арқасында 1950 жылдары шизофрениямен ауыратын адамдарға ауруханада тұрақты болу қажет емес деген қорытынды жасалды.
Сондықтан пациенттердің көпшілігі емді үйде қабылдайды. Ауру ағымы ауыр болғанымен және пациенттерге уақытша ауруханаға жату қажет болса да, ем қабылдап жатқан шизофрениямен ауыратын адамдар күнделікті іс-әрекеттерді жақсы орындайды және толыққанды, мағыналы өмір сүруі мүмкін.

Бұл шизофрениямен байланысты ең көп таралған аңыздардың бірі. Шамасы, шатасу гректің "шизофрения" сөзінен шыққан болуы керек, ол "сананың ыдырауы" дегенді білдіреді. Алайда, шын мәнінде, бұл термин ойлар, эмоциялар мен мінез-құлық арасындағы алшақтықты білдіреді. Сонымен қатар, шизофрениямен ауыратын адамдар еститін дауыстар адамның санасында бар басқа тұлғалардан шыққан деген қате түсінік бар. Шизофренияда пациенттердің ойлауы бұрмаланғанымен, бұл ретте жеке тұлғаның бөлінуі болмайды.

Шизофрениямен ауыратын науқастар психозға қарсы препараттарды ұдайы қабылдайды және психологиялық қолдау алу үшін психотерапевтке (психиатрға) барады 8. Жай фармакотерапияға қарағанда кешенді терапия тиімдірек 8. Шизофренияны емдеу өмір бойына жалғасады, бірақ медициналық көмек неғұрлым ерте көрсетілсе, толыққанды, белсенді өмір сүру мүмкіндігі соғұрлым жоғары.

Режиссерлер үнемі көрерменнің назарын аударуға тырысады, сондықтан фильмде психикалық ауру кейіпкердің экспрессивті мінез-құлқымен байланысты, шизофренияны сандырақтаған жай-күй ретінде көрсетеді.

Зерттеу көрсеткендей, 1990-2010 жылдар аралығында шизофрениямен ауыратын кейіпкерлер 41 шетелдік фильмде пайда болды. Олардың 70% -да елестеулер болды.

Бірақ бұл стереотип.

Елестеулер мен сандырақтар шизофренияның позитивті симптомдарына – жедел психоз көріністеріне жатады. Бірақ симптомдардың екінші – жағымсыз типі бар. Олар жұмыс істеудің бұзылуына, қарапайым күнделікті міндеттерді орындай алмауға әкеледі. Жағымсыз симптомдар позитивті симптомдарға қарағанда жиі кездеседі, олар қоршаған ортаға онша байқалмайды, емдеу қиынырақ, мүгедектікке әкеледі, сонымен қатар оларды фильмдерде көрсету қиын.
Шизофренияға қатысты стереотиптерден арылу керек.